Ιστορία των μουσικών οργάνων
 

Ταμπουράς
Η ονομασία ταμπουράς χρησιμοποιείται για μια σειρά από νυκτά όργανα της οικογένειας του λαούτου, ανεξάρτητα από τις διαστάσεις, τον αριθμό των χορδών και το κούρδισμά τους. Τα αρχέτυπα των οργάνων αυτών, γνωστά ήδη από τη 2η π.Χ. χιλιετία, έχουν μικρό ηχείο, μακρύ χέρι και παίζονται με την πένα ή με το χέρι. Στην αρχαία Ελλάδα ο τύπος αυτός είναι γνωστός ως τρίχορδο, στο Βυζάντιο ως θαμπούρα και στη νεότερη Ελλάδα ως ταμπουράς. Στην Τουρκία είναι γνωστό με την ονομασία σάζι (saz) και περιλαμβάνει όλα τα είδη λαούτου με μακρύ λαιμό.

Όλα τα είδη ταμπουρά έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά γνωρίσματα: μακρύς λαιμός, ατσάλινες χορδές, μπερντέδες με νάιλον σήμερα (παλιότερα από έντερο) οι οποίοι μετακινούνται, τρεις διπλές χορδές και σχήμα σκάφους σαν αμύγδαλο. Κατά τη διάρκεια των ετών τα χαρακτηριστικά σχεδιασμού έχουν αλλάξει λίγο, κυρίως όσον αφορά τις προτιμήσεις των οργανοπαιχτών, αλλαγές στις μεθόδους κατασκευής και στο σχέδιο. Μια σημαντική αλλαγή είναι ότι οι παλιές "καμπύλες" τείνουν σε μια πιο επίπεδη μορφή.

Ο ταμπουράς συναντάται σε διάφορες κατασκευαστικές εκδοχές και ονομασίες στην ευρύτερη Ανατολή (π.χ. ταρ στο Αζερμπαϊτζάν, βουλγάρικος ταμπουράς, τσιφτετέλ στην Αλβανία κ.λπ.)

Μπουζούκι
Αναφέρει ο Μάρκος Βαμβακάρης στη βιογραφία του που συντάχτηκε από την Αγγ. Βάλου-Κάιλ (σελ.2): "Το μπουζούκι, τα ταξίμια του και τα μυστήρια του αυτά δεν είναι πράγματα που τα ξέρει ο καθένας", και συνεχίζει "Τώρα λίγα χρόνια είναι, όταν αρχίνησε και πήρε το μπουζούκι λιγάκι μπροστά, αρχίνησαν σι μαστόροι και τα φτιάχνουμε καλύτερα και να βγάζουν τα έντερα και να βάζουν σιδεράκι Δηλαδή από το τριάντα και Πέρα. Και αυτά τα κλειδιά επάνω αντικατέστησαν τα ξύλα, τα στριφτάρια, πάλι από το 1930, από τότες που αρχίνησαν τα μπουζούκια και πήραν δρόμο. Στη Σύρα που ήμουνα . πρόκανα τα στριφτάρια, έπαιζε εκεί ένας Στραβογιώργης."

Εδώ κάπου εντοπίζεται λοιπόν (γύρω στο 1930) η εμφάνιση του μπουζουκιού (τρίχορδου) στη σημερινή του μορφή και ταυτόχρονα η διαφοροποίησή του από τον ταμπουρά.

Μέχρι το 1930 το μπουζούκι ήταν όργανο αυτόσυνοδευόμενο και υπήρχαν πολλά κουρδίσματα που ο κάθε οργανοπαίχτης διάλεγε ανάλογα με το δρόμο του κάθε τραγουδιού. Σταδιακά επικράτησε το γνωστό κούρδισμα ΡΕ-ΑΑ-ΡΕ.

Αναφορικά με το τετράχορδο μπουζούκι, αυτό εμφανίστηκε πολύ μετέπειτα από το τρίχορδο και. φαίνεται η χρήση του να εμπνεύστηκε από το παραδοσιακό όργανο λαούτο. Στην Κρήτη υπάρχουν ακόμα λαουτιέρηδες που κουρδίζουν το λαούτο με τα 2 ζεύγη σε οκτάβα και τα δύο σε ταυτοφωνία.

 

Τζουράς
Ο τζουράς είναι ένα είδος μικρού ταμπουρά ή μικρού μπουζουκιού. Το διαφορετικό μέγεθος και σκάφος του τζουρά το διαφοροποιούν από το μπουζούκι, καθώς του προσδίδουν και διαφορετικό ηχόχρωμα.

Μπαγλαμάς
Αναφορικά με τον μπαγλαμά ο Βαμβακάρης (από την ίδια πηγή) αναφέρει ότι στο παίξιμό του ο μπαγλαμάς διαφέρει πολύ από το μπουζούκι και γνωρίζει να υπάρχουν 7 με 8 "μπαγλαμοντουζένια". Ο μπαγλαμάς συνδέθηκε με τη φυλακή καθώς εκεί πολλοί ήταν εκείνοι που κατασκεύασαν μπαγλαμάδες.

 

Συλλογή πληροφοριών: Καραπούλιος Γιάννης - Μουσικός-Εκπαιδευτικός